Dobór kolorów w patchworku

To kwestia gustu, ale w zasadzie w patchworkach nie ma złych połączeń kolorów. Czasem wydaje się, że tkaniny w różnych kolorach do siebie nie pasują, ale gdy wykonane z nich elementy regularnie się powtarzają, to okazuje się, że współgrają. Wszystko uchodzi, zwłaszcza jeśli jednocześnie użyjesz barw pośrednich lub różnych odcieni na neutralnym tle (zobacz przykłady poniżej).

Można użyć tylko dwóch kolorów, a można i więcej – granice wyznacza tylko Twoja wyobraźnia. Wyjątkowo domowo i przytulnie wyglądają patchworki z resztek tkanin (ang. scrap quilt) o rozmaitych kolorach i odcieniach. Z kolei pastelowe barwy dają słodkie, milusińskie wrażenie w kołderkach i kocykach dla dzieci.

Dobór kolorów w moich instrukcjach to tylko kropla w morzu możliwości. Wystarczy, że zmienisz kolory według własnego uznania, a stworzysz wyjątkowe dzieło. Z kolei całkowita zamiana schematu kolorów (jasne w miejsce ciemnych i odwrotnie) może diametralnie odmienić wygląd bloku. Zdarza się, że taki blok 'na odwrót' znany jest pod zupełnie inną nazwą, pomimo że składa się z takich samych kształtów geometrycznych.

Warto jednak pamiętać, że niektóre barwy rzucają się w oczy bardziej niż inne, więc mogą zdominować układ kolorystyczny patchworku.

Kilka ogólnych zasad, by uniknąć niespodzianek:

1. Kolory neutralne, takie jak złamana biel czy jasne odcienie beżu i szarości najlepiej

sprawdzają się jako tło, bo wtedy inne barwy wysuną się na pierwszy plan.
- Za neutralny uważa się też czerń, jeśli jest tłem dla żywych, nasyconych barw.
2. Ciepłe kolory dominują nad zimnymi, optycznie się przybliżają
3. Ciemne kolory rzucają się w oczy bardziej niż jasne, przez co możemy wzmocnić efekt

    kontrastu, ale:
        - Dodanie ciepłej barwy sprawi, że ciemne kolory 'odsuną się' na dalszy plan
        - Małe akcenty o jasnej, żywej barwie mogą rzucać się w oczy bardziej niż ciemne

kolory, co jest dobrym sposobem na ożywienie patchworku
4. Czyste kolory (jak w kole barw poniżej) dominują nad kolorami stonowanymi domieszką

szarości
- Spośród czystych kolorów najbardziej dominuje żółty

KOŁO BARW

Możemy kierować się własnym gustem, ale możemy też 'zaszaleć', a ułatwi nam to koło barw. Jest to nieprzerwane spektrum wszystkich kolorów, ich odcieni, tonacji oraz stopni nasycenia. Tu, podane w mojej bardzo uproszczonej wersji, pokazuje związki między kolorami. Oprócz tkanin jednokolorowych mamy też tkaniny wzorzyste, ale nawet one dają się zaklasyfikować jako ogólnie 'w tym lub w tamtym' kolorze, który ma swoje miejsce na kole barw.

Nie musimy posługiwać się nim jak ostateczną wyrocznią, ale pomoże nam ono popuścić wodze fantazji i spróbować nowych połączeń kolorystycznych.

Kolory podstawowe

Czerwony, żółty i niebieski to kolory podstawowe.
Od nich pochodzą wszystkie inne, wystarczy zmieszać je

w różnych proporcjach.

Kolory II poziomu

Powstają poprzez zmieszanie dwóch kolorów podstawowych w równych proporcjach:
Pomarańczowy = czerwony + żółty
Zielony = żółty + niebieski
Fioletowy = niebieski + czerwony
Na kole barw położone są pomiędzy dwoma kolorami podstawowymi, z których powstały.

Kolory III poziomu
Powstają poprzez zmieszanie w równych proporcjach dwóch sąsiednich kolorów: jednego podstawowego oraz jednego koloru z II poziomu:
Czerwonopomarańczowy = czerwony + pomarańczowy
Żółtopomarańczowy = pomarańczowy + żółty
Żółtozielony = żółty + zielony
Niebieskozielony = zielony + niebieski
Niebieskofioletowy = niebieski + fioletowy
Czerwonofioletowy = fioletowy + czerwony
Prawa górna strona koła to barwy ciepłe (energetyzujące, żywe), a lewa dolna -- zimne (uspokajające, relaksujące).

W tkaninach rzadko mamy do czynienia z czystymi kolorami z koła barw. Rozmaite ich odcienie, tonacje i stopnie nasycenia powstają poprzez dodanie różnych ilości czerni, szarości lub bieli.

UKŁADY KOLORYSTYCZNE W PATCHWORKACH

1. Patchwork monochromatyczny (jednokolorowy)
Daje spokojne, harmonijne wrażenie. Wybierz jeden kolor (tu: zielony) i zbierz tkaniny w różnych jego odcieniach i tonacjach. Dobierz neutralne tło, np. odcienie beżu.

2. Patchwork w barwach analogicznych (pochodnych)
Również wygląda harmonijnie i przytulnie, gdyż jego barwy w naturalny sposób do siebie pasują: mogą to być co najmniej trzy dowolne kolory sąsiadujące ze sobą na kole barw. Wybierz tkaninę w kolorze głównym (np. niebieskofioletowy) i dobierz tkaniny w kolorach sąsiadujących z nim. Możesz pójść jeszcze dalej i dołączyć kolejny sąsiedni kolor z każdej strony. Staraj się używać tych kolorów w różnych ilościach, a nie po równo. Możesz używać tkanin w różnych odcieniach tych kolorów. Tło dobierz w kolorze neutralnym, może być w różnych jego odcieniach.

3. Patchwork w barwach dopełniających (naprzeciwległych)
Sprawia żywe, dynamiczne wrażenie dzięki kontrastującym barwom. Dwa kolory dopełniające leżą dokładnie naprzeciw siebie na kole barw, np.:
- czerwony i zielony
- pomarańczowy i niebieski
- żółty i fioletowy (itd.)
Oba kolory użyte w równej ilości mogą być zbyt krzykliwe, dlatego użyj jednego jako dominującego, a drugiego tylko jako dodatku. Kontrast złagodzisz stosując różne odcienie obu kolorów, zyskując tym samym nieco spokojniejsze, głębsze wrażenie. Tło dobierz w kolorze neutralnym.

4. Rozszerzona wersja barw dopełniających
Do jednej z dwóch barw dopełniających (naprzeciwległych) dodajemy sąsiadujące z nią barwy, po jednej z każdej strony.

Na przykład: w parze niebieskofioletowy + żółtopomarańczowy, do tej pierwszej barwy dodaj sąsiednie kolory niebieski i fioletowy. To harmonijne trio z niebieskofioletowym pośrodku złagodzi nieco kontrast z naprzeciwległym żółtopomarańczowym.
Po połączeniu tych kolorów liniami, w kole barw powstanie trójkąt równoramienny, którego podstawa wskazuje harmonijne trio, a wierzchołek - kolor dopełniający. Obracając tym trójkątem za każdym razem wytyczysz kolejną czwórkę barw.

5. Inne metody doboru barw
Trzy popularne metody to zestaw kolorów wskazanych przez wierzchołki figur geometrycznych wpisanych w koło barw: trójkąta równobocznego, kwadratu i prostokąta. Nimi również można obracać, a ich wierzchołki zawsze wskażą pasujące do siebie barwy.

6. Patchwork wielokolorowy z resztek (ang. scrap quilt)
To osobna kategoria patchworków – idealne rozwiązanie, gdy masz tylko niewielkie resztki, z których nie da się wykombinować nic innego. Dlatego warto zachowywać nawet małe kawałki tkanin, które doczekają się swojej okazji w scrapie !

Możesz użyć absolutnie wszystkich kolorów, obowiązuje tu tylko jedna zasada: wzór tworzy się za pomocą barw ciemniejszych, dobranych przypadkowo i niekoniecznie się powtarzających, a tło powstaje z barw i odcieni jaśniejszych, również dobranych przypadkowo.

Można tę przypadkowość nieco 'zorganizować': np. pewien element bloku może być tylko czerwony i brązowy (w różnych odcieniach), a inny element tylko niebieski i zielony (także w różnych odcieniach), itd. Ale można też poddać się totalnemu szaleństwu i sięgać po kolory 'jak leci'. Można też wybrać na przykład tylko stonowane lub pastelowe barwy, albo pewnych kolorów użyć więcej a innych mniej, a ciepłe barwy zastosować jako akcenty, które chcemy wyeksponować. To są prawdziwie nieograniczone możliwości!